Açıklama

Meyveler, bitkilerin tohum veya çiçek gibi yenilebilen bölümleridir. Sağlıklı ve dengeli beslenmenin tamamlayıcı besin ögeleri olmalarının yanında önemli vitamin ve mineral kaynaklarıdır. Yeterli miktarlarda alındığında sağlığımız açısından pek çok olumlu etkileri olan meyvelerden biri de kuru kayısıdır.

Kuru kayısı, taze kayısıların çeşitli yöntem ve tekniklerle kurutulması ile elde edilen bir üründür. Ayrıca ara öğünler için doyurucu ve sağlıklı atıştırmalıkların başında gelir, süt veya yoğurda katılarak ya da ceviz, badem gibi kuru yemişlerle birlikte tüketilebilir. Kurutma işlemi kayısının her mevsim yenilebilir bir hale gelmesini sağlamıştır. İki çeşit kuru kayısı vardır; sarı (İslim) kayısısı ve gün kurusu. Bu iki çeşit kayısının farkı kurutma yöntemleridir.

Gün kurusu, yaş kayısının doğal yöntemlerle yani güneş ışığı yardımıyla, toprak ya da sergi üzerinde kurutulmasıyla elde edilir. Sarı kayısı ise kükürtlenerek (SO2 ile işlenerek) kurutulur ancak sağlık açısından risk oluşturmayacak düzeyde kükürt kullanılmasına izin verilir. Kükürtleme işlemi kayısının uzun süre bozulmadan, herhangi bir zarar görmeden kalmasını sağlayarak dayanıklılığını arttırır ve renginin korunmasını sağlar. Ancak astım hastaları gibi hassasiyeti olan bireyler için kükürtlemede kullanılan SO2 zararlı etkilere sahip olabilmektedir. Bu nedenle gün kurusunun tüketimi daha çok tavsiye edilir.

Gün kurusu daha kısa bir sürede bozulabilir, bu nedenle buzdolabında saklanması önerilmektedir. Gün kurusu doğal kahverengi bir renkte iken İslim kayısısı sarı-turuncu renktedir ve SO2 içeriği ne kadar fazla olursa rengi de o kadar açık olur. İki çeşidi karşılaştıracak olursak vitamin ve mineral içeriklerinde önemli bir fark yoktur. Gün kurusunun tatlılık derecesi çok daha fazladır, sarı kayısının görünümünün ise daha hoş olduğu söylenebilir.

Kuru Kayısı Besin Değerleri

100 gram kuru kayısı ortalama 25 gram su, 66.5 gram karbonhidrat, 5 gram protein, 0.5 gram da yağdan oluşur ve yaklaşık 260 kkal enerji sağlar. Diğer meyvelerle kıyaslayacak olursak zengin karbonhidrat, folik asit, potasyum, niasin (B3 vitamini), magnezyum, A ve C vitamini içeriğiyle öne çıkmaktadır, ayrıca demir bakımından en zengin besinlerden birisidir, diyet lif oranı da çok yüksektir. Sodyum içeriği ise diğer meyvelerdeki gibi düşüktür. Taze kayısıya göre su oranı çok daha azdır, hemen hemen diğer bütün besin değerlerinde artış vardır, yalnızca tiamin (B1 vitamini) içeriği biraz daha azdır.

Kuru Kayısının Faydaları Nelerdir?

• Demir içeriği zengin olduğu için anemi tedavisinde kullanılmaktadır, kırmızı kan hücresi üretimini destekler.
• C vitamini içeriği demirin vücutta kullanılabilirliğini arttırır.
• Kalsiyum ve magnezyum içeriği sayesinde kemik ve diş hastalıklarının tedavisinde etkili olabildiği gözlemlenmiştir.
• Lif oranı yüksek olduğu için sindirim sistemine önemli katkıları vardır, hazmı kolaylaştırarak kabızlık ve şişkinliği giderir. Ancak çok fazla tüketimi ishale neden olabilir, bu nedenle günde 4 ya da 5 adet tüketilmesi önerilmektedir.
• Çiğneme süresi uzun olduğu için doygunluk hissi oluşumuna katkısı vardır. Düşük kalorili ancak besleyiciliği yüksektir ve kilo kontrolüne yardımcı olur. Bu nedenle ara öğün için iyi bir seçenektir.
• İçerdiği fitokimyasal bileşimler sayesinde kansere karşı koruyucudur ve önemli bir antioksidandır.
• Karotenoid içeriği yüksektir, bu karotenoidler ihtiyaç duyulduğunda A vitamini öncüsü olarak vücutta işlev görmektedirler. Özellikle A vitaminine dönüşme oranı en fazla olan beta karoten içerir. A vitamininin görme, üreme ve cilt sağlığı üzerine olumlu etkileri vardır, kaşıntı ve döküntülere iyi gelir. Ayrıca bağışıklık sistemini de destekler.
• Yüksek magnezyum içeriği sayesinde kan basıncının dengelenmesinde ve yüksek tansiyonun düşürülmesinde etkilidir.
• Yüksek potasyum içeriği sayesinde kalp ve damar koruyucu etkisi bulunur, kalp kasını besleyerek kalp atış hızının düzenlenmesini sağlar.
• İçerdiği B6 vitamini bilişsel fonksiyonların ve hafızanın korunmasında önemli bir role sahiptir.
• Folik asit içeriği kan hücrelerinin yapımı ve hücre çoğalmasında etkili olmasını sağlar.
• Biyoaktif bileşenleri (karotenoidler, folat, C ve E vitamini, kuarsetin, pridoksin ve selenyum) içermesi nedeniyle bazı kanser türlerine karşı koruyucudur.